Elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami, bistabilne

Elektrozawory i zawory pneumatyczne rozdzielające marki CPP PREMA należą do kategorii najwyższej jakości rozwiązań w dziedzinie sterowania przepływem medium, takiego jak sprężone powietrze, gazy obojętne czy ciecz procesowa o określonych parametrach. W obrębie asortymentu, na który składają się między innymi zawory sterowane elektrycznie i pneumatycznie, możemy wyróżnić serię elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami, bistabilnych. Te zawory elektro-pneumatyczne, w zależności od specyfikacji technicznej, napięcia zasilania oraz sposobu montażu (przewodowy lub płytowy), stanowią solidne fundamenty do budowy i modernizacji nowoczesnych systemów automatyki przemysłowej. Krótka charakterystyka pozwala stwierdzić, że wszystkie urządzenia z tej grupy – przykładowo Zawór DTE 3/3 G1/4 ster.el.p.ś.w.d.o. przew. /EVM/#2 czy Elektrozawór DTE 3/3 G3/4 CC centralnie zamknięty cewki 24V DC 6,5W – cechuje precyzja działania, niezawodność i optymalne parametry pracy w różnorodnych środowiskach przemysłowych.

Elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami, określane również mianem zaworów bistabilnych, wyróżniają się zdolnością do utrzymywania określonej pozycji nawet po zaniku napięcia. Ta właściwość sprawia, że seria DTE i ZE (zależnie od producenta oraz konkretnej konstrukcji) jest wyjątkowo atrakcyjna dla przedsiębiorstw pragnących zoptymalizować swoje linie produkcyjne oraz procesy technologiczne. Zawór w wariancie 3/3 centralnie zamknięty oferuje trzy przyłącza i trzy pozycje przełączania, co umożliwia sterowanie przepływem w bardziej złożonych układach pneumatycznych i hydraulicznych. Dzięki temu, jeśli proces wymaga okresowego przerywania przepływu i jego wznowienia w innym kanale, elektrozawory te stanowią wręcz idealne rozwiązanie.

Marka CPP PREMA jest znana z dbałości o najwyższe standardy produkcji. Precyzyjna obróbka, staranny dobór materiałów konstrukcyjnych i solidne wykonanie mechanicznych elementów zaworów to cechy rozpoznawcze produktów z serii DTE i ZE. W kontekście sektora automatyki i pneumatyki, gdzie liczy się maksymalna niezawodność oraz powtarzalność cykli pracy, kluczowe jest, aby zawory nie tylko zapewniały odpowiednią szczelność i wytrzymałość, lecz także by ich charakterystyka odpowiadała konkretnym warunkom eksploatacji. Elektrozawory 3/3 oferowane przez CPP PREMA można stosować w różnych zakresach ciśnienia, co stwarza szerokie możliwości implementacji w nowoczesnych systemach.

Kolejną zaletą produktów z tej serii jest uniwersalność i łatwość integracji. W ofercie znajdują się modele zasilane cewkami o napięciu 12V DC, 24V DC, 24V AC, 110V AC czy 230V AC. Pozwala to dobrać właściwy wariant do istniejących już instalacji oraz urządzeń. Ponadto dostępność wersji zasilanych przewodowo lub płytowo pozwala na zastosowanie tych elektrozaworów w rozmaitych układach, bez konieczności kosztownych przeróbek w dotychczasowej infrastrukturze. Wybrane modele posiadają diodę LED sygnalizującą stan pracy zaworu, co dodatkowo ułatwia serwis i codzienną eksploatację.

We wszystkich zaworach 3/3 z dwoma cewkami znajdziemy stabilną konstrukcję korpusu oraz starannie zaprojektowane uszczelnienia. Zastosowanie najwyższej jakości materiałów, takich jak mosiądz, stal nierdzewna bądź aluminium (w zależności od wybranego modelu i średnicy przyłącza), przekłada się na trwałość i odporność na korozję. Umożliwia to korzystanie z urządzeń w różnych sektorach przemysłu – od spożywczego, przez farmaceutyczny, aż po branżę automotive czy maszynową. Wszędzie tam, gdzie konieczne jest szybkie i pewne sterowanie medium, elektrozawory 3/3 bistabilne od CPP PREMA stanowią trafny wybór.

Asortyment opisywany w niniejszej kategorii obejmuje zarówno zawory z gwintem G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, jak i G3/4. Te różne rozmiary przyłączy pozwalają na jeszcze lepsze dopasowanie do konkretnych potrzeb instalacji. W zależności od wymaganego przepływu i ciśnienia roboczego, można sięgnąć po wariant, który najlepiej spełni oczekiwania użytkownika. Klienci mogą wybierać spośród wielu kombinacji napięć, mocy cewek i sposobów montażu. Ta różnorodność sprawia, że w obrębie jednego systemu można zbudować całą sieć zasilania i rozdziału medium, wykorzystując wyłącznie zawory od jednego, sprawdzonego producenta, co gwarantuje spójność i ograniczenie ewentualnych awarii.

Istotny aspekt w przypadku elektrozaworów 3/3 jest ich funkcja centralnego zamknięcia (CC). Dzięki temu, gdy zawór przechodzi w pozycję neutralną, przepływ w układzie zostaje przerwany, co minimalizuje straty medium i zwiększa bezpieczeństwo pracy całego systemu. Jest to kluczowe w instalacjach, gdzie niepożądany jest wyciek sprężonego powietrza lub cieczy technologicznej. Z kolei dwie cewki powodują, że zawór pozostaje w ostatnio wybranej pozycji, nawet jeśli zaniknie zasilanie. Pozwala to na utrzymanie określonego stanu w systemie, co jest bardzo przydatne w krytycznych gałęziach przemysłu.

Elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami, bistabilne, znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle oraz w wielu dziedzinach inżynierii. Ich główne zadanie polega na regulacji przepływu sprężonego powietrza, cieczy technologicznych lub gazów neutralnych w taki sposób, aby zapewnić wydajną i bezpieczną pracę urządzeń. Kategoria ta, w której zawierają się zawory od CPP PREMA (zarówno modele DTE, jak i ZE), cechuje się wszechstronnością i łatwą adaptacją do różnorodnych procesów. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze obszary, w których tego typu elektrozawory odgrywają kluczową rolę.

W linii produkcyjnej w przemyśle automotive zastosowanie elektrozaworów 3/3 bywa nieocenione. Służą one do sterowania siłownikami w układach montażowych, robotach spawalniczych czy urządzeniach testujących szczelność elementów. Dzięki możliwości utrzymania pozycji po zaniku napięcia, zawory bistabilne gwarantują stabilność operacji, co przekłada się na skrócenie przestojów i zwiększenie bezpieczeństwa pracowników. W wielu fabrykach motoryzacyjnych konieczne jest częste przełączanie przepływu powietrza między różnymi sekcjami linii, a zawory 3/3 świetnie odpowiadają na te potrzeby dzięki opcji centralnego zamknięcia.

Przemysł spożywczy to kolejny istotny obszar, w którym elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami znajdują zastosowanie. Muszą one spełniać szereg wymagań higienicznych, dlatego staranne wykonanie i użycie materiałów odpornych na korozję jest kluczowe. W zakładach przetwórczych, browarniach czy mleczarniach, zawory te kontrolują przepływ płynów procesowych, wody czy pary, zapewniając utrzymanie stabilnych warunków produkcji. Możliwość szybkiego zatrzymania lub wznowienia przepływu pozwala chronić cenne surowce i minimalizuje straty przy ewentualnych awariach. Ich funkcja bistabilności oznacza, że nie trzeba ciągle zasilać cewki dla utrzymania danej pozycji, co sprzyja oszczędności energii.

Równie często stosowane są w branży farmaceutycznej, gdzie wysoki poziom czystości procesu i precyzja kontroli przepływu mają podstawowe znaczenie. Zawory 3/3 z dwoma cewkami, w wykonaniu z materiałów certyfikowanych do kontaktu z substancjami farmaceutycznymi, umożliwiają efektywną kontrolę linii rozlewniczych, mieszalników i reaktorów. Zapewnienie odpowiedniego ciśnienia i przepływu ma kluczowe znaczenie dla uzyskania produktu o pożądanych parametrach. Przy zastosowaniu sterowania elektrycznego można łatwo zintegrować zawory z systemami SCADA lub innymi systemami nadzoru procesowego, uzyskując przejrzysty obraz pracy całej instalacji.

Sektor maszynowy i urządzeń specjalistycznych to kolejny obszar, gdzie elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami zapewniają wydajną pracę. Mogą one być częścią rozbudowanych układów hydraulicznych i pneumatycznych. Dzięki możliwości zastosowania różnych napięć zasilania (np. 24V DC, 230V AC), łatwo dopasować je do maszyn na rynki globalne o odmiennych standardach energetycznych. Zawory te sprawdzają się wszędzie tam, gdzie kluczowe jest precyzyjne dozowanie medium lub częste przełączanie jego przepływu.

W systemach testowych i kontrolno-pomiarowych, szczególnie w laboratoriach badawczych, zawory bistabilne 3/3 pozwalają na precyzyjne sterowanie przepływem gazów wzorcowych czy cieczy o określonej lepkości. Dzięki niskim stratom energii i zdolności do szybkich przełączeń można idealnie odwzorować zadane warunki eksperymentalne, a centralne zamknięcie pozwala uniknąć niechcianego mieszania się różnych substancji. Dodatkowo, możliwość szybkiego serwisu i łatwego demontażu cewek to ważny aspekt w środowiskach, gdzie przestoje są kosztowne i niepożądane.

W instalacjach HVAC (ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja) elektrozawory 3/3 z dwoma cewkami mogą odgrywać rolę elementów regulujących przepływ powietrza lub wody chłodzącej. Choć częściej w tego typu instalacjach spotyka się zawory 2/2 czy 5/2, to w bardziej skomplikowanych systemach nawiewno-wywiewnych nierzadko wykorzystuje się dodatkowe układy odcinania czy przekierowania. Bistabilne właściwości zaworów 3/3 pozwalają zredukować zużycie energii, ponieważ do podtrzymania wybranej pozycji nie jest potrzebne ciągłe zasilanie cewki.

Branża chemiczna i petrochemiczna również może skorzystać z walorów zaworów 3/3. Przemieszczanie różnych substancji chemicznych, niekiedy agresywnych, wymaga użycia wysokiej klasy materiałów odpornych na korozję i działanie związków chemicznych. Elektrozawory z certyfikatem ATEX (jeśli takowy jest wymagany) lub z odpowiednio zabezpieczonymi cewkami, mogą pracować w środowisku zagrożonym wybuchem czy w obecności substancji o dużej lotności. Ich funkcja centralnego zamknięcia pozwala na bezpieczne zatrzymanie przepływu w sytuacjach alarmowych.

Przemysł drzewny i papierniczy wykorzystuje elektrozawory 3/3 do sterowania przepływem powietrza w maszynach sortujących, systemach przenoszenia arkuszy papieru lub paneli drewnianych. Bistabilne zawory pozwalają na utrzymanie stabilnego podciśnienia lub nadciśnienia w systemach chwytaków pneumatycznych. W przypadku przełączenia zaworu na tryb zamknięty, przepływ jest szybko blokowany, co przekłada się na wysoką wydajność linii produkcyjnej i ograniczenie strat materiału.

W robotyce i systemach mechatronicznych, zawory 3/3 pełnią rolę kluczowych elementów sterujących pracą siłowników odpowiadających za chwyt, przesuw czy rotację. Dzięki dwóm cewkom łatwo zaprogramować określone zachowanie robota w momencie zaniku zasilania. Można np. zapobiec niekontrolowanemu opuszczeniu podnoszonego elementu, co jest szczególnie ważne w obszarach bezpieczeństwa. Bistabilny tryb pracy chroni również samego robota i otoczenie przed niepożądanym ruchem.

Należy też podkreślić znaczenie stosowania elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami w branży energetycznej. W dużych elektrowniach i elektrociepłowniach często istnieje potrzeba precyzyjnego sterowania medium (np. pary wodnej) na poszczególnych etapach procesu wytwarzania energii. Zawory te mogą skutecznie pracować w warunkach wysokiej temperatury i zwiększonego ciśnienia, oczywiście przy zachowaniu odpowiednich wymagań konstrukcyjnych. Ich zaletą jest również łatwość włączenia do systemu kontroli, który czuwa nad parametrami takimi jak ciśnienie, temperatura i przepływ.

Dane techniczne elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami marki CPP PREMA stanowią istotne kryterium doboru przy projektowaniu oraz modernizacji instalacji pneumatycznych i hydraulicznych. Aby wybrać właściwy model, należy uwzględnić parametry takie jak rodzaj zasilania, zakres dopuszczalnych ciśnień, wielkość przyłączy, przepływ nominalny czy materiał wykonania korpusu. Poniżej przedstawiono zestawienie najważniejszych cech, z uwzględnieniem dostępnych wariantów:

1. Napięcie zasilania cewek:

   • 12V DC (przykład: Elektrozawór pneumatyczny ZE 3/3 G3/8 CC centralnie zamknięty cewki 12V DC 6,5W)

   • 24V DC (np. Elektrozawór DTE 3/3 G1/4 CC centralnie zamknięty cewki 24V DC 6,5W)

   • 24V AC (przykład: Elektrozawór DTE 3/3 G1/4 CC centralnie zamknięty cewki 24V AC 6,5VA)

   • 110V AC (np. Elektrozawór DTE 3/3 G1/4 CC centralnie zamknięty cewki 110V AC 6,5VA)

   • 230V AC (Elektrozawór DTE 3/3 G3/8 CC centralnie zamknięty cewki 230V AC 6,5VA)

Moc cewek (W bądź VA) jest najczęściej na poziomie 6,5. Wersje z diodą LED oferują natychmiastową sygnalizację załączenia, co znacznie ułatwia diagnostykę.

2. Konstrukcja zaworu:

   • Układ 3/3 oznacza, że zawór posiada trzy porty (wejście, wyjście, wydech) i trzy pozycje przełączania.

   • Bistabilność – dzięki dwóm cewkom zawór zachowuje ostatnio wybraną pozycję.

   • Centralne zamknięcie (CC) – w pozycji neutralnej wszystkie porty są odcięte, co zapobiega niepożądanemu przepływowi i minimalizuje straty medium.

3. Rodzaje przyłączy:

   • Gwinty G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4.

   • Montaż przewodowy (powszechny w większości typowych instalacji).

   • Montaż płytowy (płyt. /EVM/), ułatwiający integrację w złożonych blokach zaworowych czy wyspach zaworowych.

4. Zakres ciśnienia pracy:

   • W zależności od wersji i średnicy przyłączy, elektrozawory 3/3 mogą pracować w zakresie od ok. 0 do 10 bar (niektóre modele do 8 bar, a inne do 12 bar, w zależności od dokumentacji producenta).

   • Dopuszczalne ciśnienie minimalne może być wymagane do efektywnego przełączania zaworu (szczególnie w przypadku zaworów pilotowych).

5. Temperatura pracy:

   • Standardowy zakres temperatur otoczenia najczęściej obejmuje przedział od -10°C do +50°C.

   • W odniesieniu do temperatury medium, zazwyczaj dopuszcza się od 0°C do nawet +60°C, zależnie od uszczelnień i materiałów korpusu.

6. Przepływ nominalny (Kv lub Cv):

   • Parametr określający zdolność przepustową zaworu. Im wyższa wartość Kv (lub Cv), tym większa ilość medium może przepłynąć przez zawór przy zadanych warunkach ciśnienia.

   • W praktyce, przy elektrozaworach z gwintem G1/4, przepływ jest mniejszy niż w modelach G3/4, co należy uwzględnić przy projektowaniu instalacji.

7. Uszczelnienia:

   • W elektrozaworach 3/3 z reguły stosuje się elastomery typu NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy) dla zapewnienia dobrej szczelności i odporności na oleje.

   • W niektórych wersjach, szczególnie przeznaczonych do kontaktu z chemikaliami, mogą być wykorzystane uszczelki z FKM (Viton) lub EPDM, zależnie od wymogów aplikacji.

8. Poziom szczelności:

   • Elektrozawory renomowanych producentów, takich jak CPP PREMA, zwykle spełniają wysokie normy szczelności. Przekłada się to na brak przecieków zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, co ma bezpośredni wpływ na oszczędność medium i bezpieczeństwo pracy.

9. Czas przełączania:

   • Parametr istotny z punktu widzenia dynamicznych układów sterowania. Krótki czas przełączenia (na poziomie kilkudziesięciu milisekund) pozwala na szybkie i precyzyjne operacje.

   • W przypadku zaworów bistabilnych, czas potrzebny na zmianę pozycji jest również zależny od ciśnienia roboczego i wydajności cewki.

10. Zasilanie przewodowe vs. płytowe:

    • Wersje zasilane przewodowo (posiadają wyprowadzenia elektryczne w postaci złącz, np. wtyk DIN) są łatwe w montażu w standardowych układach pneumatycznych.

    • Wersje zasilane płytowo mogą być montowane na specjalnych płytach zaworowych (wyspach zaworowych), co umożliwia stworzenie kompaktowego zespołu zaworów w jednej obudowie. Takie rozwiązanie skraca czas instalacji i upraszcza rozbudowę systemu.

W celu doboru optymalnego elektrozaworu 3/3 należy przede wszystkim sprecyzować wymagania odnośnie do przepływu, ciśnienia i rodzaju medium. Kolejnym krokiem jest ustalenie, czy korzystniejszy będzie montaż przewodowy czy płytowy, a także jakie napięcie zasilania cewki odpowiada stosowanej infrastrukturze. Na koniec warto zwrócić uwagę na wymagane normy bezpieczeństwa (np. ATEX dla stref zagrożonych wybuchem) oraz na szczególne certyfikaty (jak dopuszczenia higieniczne dla przemysłu spożywczego).

W praktyce, producenci tacy jak CPP PREMA dostarczają szczegółową dokumentację katalogową, w której można znaleźć charakterystyki przepływu, wykresy spadku ciśnienia w funkcji objętości przepływu, a także informacje o kompatybilności uszczelnień z różnymi mediami. Ułatwia to dobór i zapewnia, że dany zawór będzie pracować optymalnie w danym zastosowaniu.

Wśród danych technicznych istotną rolę pełnią również informacje o deklaracjach zgodności (np. zgodność z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi maszyn i urządzeń ciśnieniowych), co zwiększa poziom zaufania do produktu i potwierdza, że został on zaprojektowany oraz wyprodukowany zgodnie z restrykcyjnymi normami.

Dla inżynierów zajmujących się projektowaniem czy utrzymaniem ruchu, kluczowe jest również zapoznanie się z parametrami elektrycznymi. Obok samego napięcia zasilania ważny jest pobór prądu, moc, a także dopuszczalne wahania napięcia. Większość elektromagnesów stosowanych w elektrozaworach 3/3 z dwoma cewkami cechuje się dość dużą odpornością na zmiany napięcia (w granicach +/- 10%), jednak zawsze należy sprawdzić tę informację w dokumentacji. Nierzadko w zakładach przemysłowych występują zakłócenia sieciowe, dlatego warto stosować odpowiednie zabezpieczenia czy filtry.

Stosując elektrozawory 3/3 bistabilne, należy też pamiętać o kontroli jakości dostarczanego sprężonego powietrza. Zbyt wysoka wilgotność lub obecność zanieczyszczeń mechanicznych mogą prowadzić do przyspieszonego zużycia uszczelnień oraz powierzchni współpracujących wewnątrz zaworu. Dobrym zwyczajem jest instalacja filtrów i osuszaczy w linii zasilającej zawór, szczególnie przy wysokich wymaganiach odnośnie do niezawodności i żywotności. Producenci często zalecają klasę czystości powietrza zgodną z normą ISO 8573-1 (np. klasa 4.4.4 lub lepsza).

Wybór odpowiednich materiałów konstrukcyjnych jest jednym z kluczowych elementów projektowania i produkcji elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami. Marka CPP PREMA, znana z wysokiej jakości oraz długoletniej obecności w branży pneumatycznej i automatyki, stosuje sprawdzone tworzywa i metale, aby zapewnić trwałość, szczelność i niezawodność działania zaworów. Oto przegląd najważniejszych materiałów, które można znaleźć w elektrozaworach należących do tej kategorii:

1. Korpus zaworu

   • Mosiądz: Popularny stop miedzi i cynku, odznaczający się dobrymi właściwościami mechanicznymi i odpornością na korozję. Zawory wykonane z mosiądzu są chętnie wybierane do instalacji ze sprężonym powietrzem, neutralnymi gazami oraz cieczami o niskiej agresywności chemicznej. Ponadto mosiądz jest łatwy w obróbce, co wpływa na korzystną cenę i precyzję wykonania elementów.

   • Stal nierdzewna: Wersje elektrozaworów przeznaczone do pracy w środowisku agresywnym chemicznie bądź w warunkach wysokiej wilgotności często wymagają korpusów ze stali nierdzewnej. Ten materiał zapewnia doskonałą odporność na rdzę, a także może wytrzymać wyższe temperatury i ciśnienia.

   • Aluminium: Stosowane głównie w lżejszych konstrukcjach, gdzie istotna jest masa zaworu i jego łatwość montażu. Aluminium cechuje się dobrą przewodnością cieplną, co może być korzystne w niektórych aplikacjach, jednak wymaga powłok ochronnych w kontakcie z agresywnymi mediami.

2. Pokrywy i elementy zewnętrzne

   • Tworzywa sztuczne takie jak polioksymetylen (POM), poliamid (PA) czy polipropylen (PP) są częstym wyborem na elementy obudowy cewek lub dźwigni wskaźnikowych. Ich zaletą jest niska masa, odporność na uszkodzenia mechaniczne i dobra izolacyjność elektryczna.

   • Stop cynku i aluminium (ZnAl): W niektórych modelach spotyka się pokrywy odlewane ze stopów ZnAl, które cechują się wysoką wytrzymałością i stabilnością wymiarową.

3. Elementy wewnętrzne (rdzeń, tłoczek, sprężyny)

   • Stal nierdzewna o podwyższonej jakości: Rdzeń zaworu (ang. plunger) czy sprężyny wewnętrzne wykonuje się z wysokojakościowej stali nierdzewnej, ponieważ te komponenty są narażone na częste ruchy i tarcie. Dzięki temu zawór zachowuje długotrwałą sprawność, a ryzyko zatarcia jest znikome.

   • Mosiądz i stopy brązu: Stosowane mogą być w prowadnicach lub tulejach, gdzie ważne jest zmniejszenie tarcia i zapewnienie dobrego pasowania.

4. Uszczelnienia i o-ringi

   • NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy): Standardowe uszczelnienie dla większości elektrozaworów pneumatycznych. NBR wyróżnia się wysoką odpornością na oleje i dobrą elastycznością w typowych temperaturach pracy.

   • FKM (Viton): Wykorzystywany tam, gdzie wymagana jest odporność na wysokie temperatury i działanie czynników chemicznych. Stosowany głównie w przemyśle chemicznym, petrochemicznym lub w aplikacjach, gdzie medium może zawierać agresywne komponenty.

   • EPDM: Doskonała odporność na wysokie temperatury oraz parę wodną, często stosowany w instalacjach spożywczych czy w przemyśle farmaceutycznym. Warto jednak pamiętać, że EPDM nie jest odporny na oleje i tłuszcze mineralne.

5. Cewki i uzwojenia elektromagnesu

   • Drut miedziany: Podstawowy materiał do tworzenia uzwojeń cewki. Miedź charakteryzuje się doskonałym przewodnictwem elektrycznym i dobrą odpornością cieplną w warunkach pracy zaworów.

   • Izolacja termiczna i elektryczna: W elektrozaworach 3/3 z dwoma cewkami stosuje się izolacje umożliwiające pracę uzwojenia w warunkach wysokiej temperatury, zapewniając jednocześnie ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi.

   • Żywice epoksydowe lub poliamidowe: W celu ochrony cewki przed wilgocią i czynnikami zewnętrznymi cewka często jest zalewana specjalnymi żywicami. Dzięki temu cewka może być w pełni szczelna, co pozwala na pracę w różnych warunkach środowiskowych.

6. Zabezpieczenia przed korozją

   • Powłoki galwaniczne: Na elementach stalowych często stosuje się cynkowanie galwaniczne lub niklowanie, aby zwiększyć odporność na rdzę.

   • Pasowanie stykowe: Dokładność obróbki elementów metalowych i ich odpowiednie pasowania ograniczają ryzyko tworzenia się miejsc, w których może gromadzić się wilgoć lub zanieczyszczenia.

   • Farby proszkowe: W niektórych modelach obudowy lub korpusy mogą być malowane farbą proszkową, co dodatkowo chroni powierzchnię przed uszkodzeniami mechanicznymi i korozją.

7. Trwałość i wpływ materiałów na pracę zaworu

   • Odporność na ścieranie: Wewnętrzne elementy zaworu, które stykają się w trakcie pracy, muszą być wykonane z materiałów minimalizujących tarcie i umożliwiających płynne przesuwanie się tłoczka.

   • Dokładność wymiarowa: Elektrycznie sterowane zawory 3/3 z dwoma cewkami, szczególnie w pozycji centralnie zamkniętej, wymagają precyzyjnego dopasowania poszczególnych elementów, aby uniknąć przecieków.

   • Kompatybilność chemiczna: Wybór odpowiedniego rodzaju uszczelnień i materiału korpusu zależy od charakteru medium (pH, temperatura, lepkość, obecność substancji agresywnych), w którym zawór będzie pracował.

Prawidłowy montaż elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami stanowi klucz do ich efektywnej i bezawaryjnej pracy. Choć konkretne kroki mogą nieznacznie różnić się w zależności od modelu (np. montaż przewodowy vs. płytowy), podstawowe zasady instalacji pozostają zbliżone. Poniżej przedstawiamy ogólne wytyczne, które ułatwią proces montażu i zapewnią długotrwałe, niezawodne działanie zaworów CPP PREMA.

1. Przygotowanie stanowiska pracy

   • Upewnij się, że powierzchnia robocza jest czysta, sucha i dobrze oświetlona. Unikaj montażu w obecności pyłów czy innych zanieczyszczeń, które mogłyby przedostać się do wnętrza zaworu.

   • Przygotuj wszystkie narzędzia potrzebne do instalacji, takie jak klucze płaskie, klucze imbusowe, wkrętaki, uszczelki czy taśmę teflonową.

2. Weryfikacja zgodności parametrów

   • Sprawdź, czy dany model elektrozaworu (np. zasilany napięciem 24V AC, 230V AC, 12V DC, czy 24V DC) odpowiada wymogom projektu instalacji. Upewnij się, że rozmiar przyłącza (G1/4, G3/8, G1/2, itd.) jest zgodny z elementami, do których podłączasz zawór.

   • Zwróć uwagę na maksymalne i minimalne ciśnienie pracy oraz temperatury. Montaż zaworu w warunkach wykraczających poza te parametry może prowadzić do uszkodzeń lub nieprawidłowego działania.

3. Czyszczenie i przygotowanie przyłączy

   • Dokładnie oczyść i odtłuść gwinty rurociągów, przewodów czy płyt montażowych. Usunięcie zanieczyszczeń i osadów zapobiega wniknięciu brudu do wnętrza zaworu.

   • Jeśli zawór jest przewidziany do pracy z medium zawierającym olej (np. kompresor olejowy), upewnij się, że uszczelki są kompatybilne z danym rodzajem oleju.

4. Montaż zaworu (przyłącza gwintowane)

   • Na oczyszczony gwint nanieś niewielką ilość materiału uszczelniającego (np. taśmy teflonowej lub pasty). Zwróć uwagę, aby nie nawinąć zbyt wiele taśmy, ponieważ jej fragmenty mogą dostać się do kanałów zaworu.

   • Wkręcaj zawór do oporu, używając odpowiedniego klucza. Nie stosuj nadmiernej siły, by nie uszkodzić gwintu ani nie naruszyć struktury korpusu. Zaleca się trzymanie się wartości momentu dokręcania zalecanych przez producenta.

   • Upewnij się, że położenie elektrycznego złącza cewki jest łatwo dostępne i nie utrudnia podłączenia przewodu czy wtyczki.

5. Montaż zaworu (płytowy /EVM/)

   • Jeśli korzystasz z wersji zaworu zasilanego płytowo, upewnij się, że płyta montażowa jest kompatybilna z danym modelem zaworu. Sprawdź rozstaw otworów i uszczelnienia pomiędzy płytą a zaworem.

   • Oczyść powierzchnię styku na płycie oraz uszczelki. Delikatnie umieść zawór w odpowiednim gnieździe, uważając na kierunek przepływu i oznaczenia portów (P, A, B, R itp.).

   • Dokręć śruby mocujące zgodnie z zalecanym momentem. Niewłaściwe dokręcenie może prowadzić do nieszczelności lub zniekształcenia płaszczyzn przylegania.

6. Podłączenie elektryczne

   • Odłącz zasilanie i upewnij się, że nie ma ryzyka porażenia prądem.

   • Podłącz cewki zgodnie ze schematem elektrycznym dostarczonym przez producenta. Najczęściej wykorzystuje się standardy złącz DIN, wtyczki kątowe lub kostki przyłączeniowe.

   • Sprawdź biegunowość przy zasilaniu prądem stałym (DC). Większość nowoczesnych cewek jest polaryzowana, ale niektóre mogą tolerować zamianę biegunów.

   • Upewnij się, że przewody są odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi i nie stykają się z ruchomymi czy nagrzewającymi się elementami.

7. Kontrola działania i próba ciśnieniowa

   • Po zakończeniu montażu zasil układ sprężonym powietrzem lub docelowym medium przy minimalnym ciśnieniu. Sprawdź, czy w miejscach przyłączy nie występują wycieki. Jeśli tak, dociągnij połączenia lub wymień uszczelki.

   • Wykonaj próbę funkcjonalną, załączając i wyłączając cewki naprzemiennie. Zawór 3/3 z dwoma cewkami powinien przełączać się między pozycjami zgodnie z oczekiwaniami. Sprawdź, czy w pozycji neutralnej przepływ jest całkowicie zablokowany (centralne zamknięcie).

   • Zwiększ ciśnienie do nominalnego i ponownie sprawdź szczelność połączeń.

8. Konserwacja i okresowe przeglądy

   • Regularnie sprawdzaj stan złączy elektrycznych oraz ewentualne wycieki.

   • Co pewien czas (np. raz na kwartał lub zgodnie z zaleceniem producenta) przeprowadzaj przegląd układu filtracji powietrza. Brudne lub zużyte filtry mogą obniżyć żywotność zaworu.

   • Sprawdzaj poziom smarowania w aplikacjach, w których zawór ma kontakt z olejem. Odpowiednie warunki smarowania sprzyjają płynnej pracy tłoczka i uszczelnień.

9. Bezpieczeństwo pracy i BHP

   • Pracuj w odzieży ochronnej, stosując okulary i rękawice w zależności od charakteru medium.

   • Zawsze upewniaj się, że w czasie montażu zawór jest odcięty od ciśnienia i zasilania elektrycznego.

   • W razie wykrycia usterek, wycieków czy nieprawidłowych dźwięków wydawanych przez zawór, natychmiast wyłącz zasilanie i przeprowadź diagnostykę.

Poniżej przedstawiamy najczęściej zadawane pytania dotyczące elektrozaworów 3/3 z dwoma cewkami, bistabilnych, wraz z odpowiedziami opartymi na specyfikacjach i wieloletnim doświadczeniu inżynierskim CPP PREMA.

1. Czym różni się elektrozawór 3/3 od 2/2 lub 5/2?
   Elektrozawory 3/3 mają trzy porty i trzy pozycje przełączania. Dzięki temu możliwe jest m.in. całkowite zamknięcie przepływu w pozycji neutralnej (tzw. centralne zamknięcie). W przypadku 2/2 mamy tylko dwa porty i dwie pozycje (otwarty/zamknięty), a w 5/2 – pięć portów oraz dwie pozycje, co często spotyka się w rozdzielaczach pneumatycznych do sterowania dwustronnego siłowników. Zawory 3/3 są więc często stosowane w bardziej złożonych aplikacjach, gdzie istotne jest np. odcinanie obiegu w pozycji spoczynkowej.

2. Na czym polega bistabilność zaworów 3/3 z dwoma cewkami?
   Bistabilność oznacza, że po przełączeniu zaworu w jedną z dwóch możliwych pozycji (roboczych), zawór utrzymuje ten stan nawet po zaniku zasilania. To duża zaleta w sytuacjach awaryjnych – zawór nie wraca samoczynnie do pozycji wyjściowej, co ma znaczenie np. w procesach, gdzie chcemy uniknąć nagłego spadku ciśnienia lub niekontrolowanego przepływu medium.

3. Dlaczego warto wybrać elektrozawór 3/3 z centralnym zamknięciem (CC)?
   Centralne zamknięcie pozwala na całkowite odcięcie wszystkich portów w pozycji neutralnej. To redukuje straty medium, zapobiega mieszaniu się różnych substancji w instalacji i zwiększa bezpieczeństwo. W aplikacjach, gdzie istotne jest zapobieganie niekontrolowanym wyciekom, CC jest niemal nieocenione.

4. Czy montaż płytowy różni się znacznie od montażu przewodowego pod względem właściwości pracy zaworu?
   Pod względem funkcjonalności pracy zaworu różnice są niewielkie – zawór w obu wariantach pełni tę samą funkcję. Montaż płytowy (EVM) polega na osadzeniu zaworu w specjalnej płycie zaworowej, co ułatwia tworzenie kompaktowych, modułowych wysp zaworowych. Natomiast montaż przewodowy stosuje się w klasycznych układach, gdzie podłącza się zawór bezpośrednio do przewodów lub rurociągów.

5. Jak dobrać odpowiednie napięcie zasilania cewek (12V, 24V, 110V, 230V)?
   Wybór zależy od tego, jakie źródło zasilania masz dostępne w instalacji. Najbardziej powszechne są 24V DC oraz 230V AC, ale w niektórych sektorach (np. automotive) częściej spotyka się 24V DC, a w branży automatyki przemysłowej – różne standardy. Cewki o niższych napięciach (np. 12V lub 24V DC) są też bezpieczniejsze przy bezpośrednim kontakcie. Z kolei 110V AC spotyka się w instalacjach eksportowanych na rynki północnoamerykańskie.

6. Czy każde medium nadaje się do przepuszczania przez elektrozawory 3/3 CPP PREMA?
   Przed zastosowaniem zaworu w konkretnym medium należy zapoznać się z tabelami odporności chemicznej materiałów, z których wykonany jest korpus i uszczelnienia. Standardowo elektrozawory 3/3 stosuje się do sprężonego powietrza, gazów neutralnych i cieczy o niskiej agresywności. Jeśli medium ma wysoki poziom kwasowości, zasadowości lub zawiera rozpuszczalniki organiczne, wówczas konieczne może być użycie zaworów z materiałów odpornych na korozję i z właściwymi uszczelkami (np. FKM).

7. Jakie są najczęstsze przyczyny awarii elektrozaworu?

   • Zanieczyszczenia w medium (brak odpowiedniej filtracji).

   • Przekroczenie dopuszczalnego ciśnienia pracy.

   • Niewłaściwie dobrane uszczelnienia w stosunku do agresywnego medium.

   • Przeciążenia lub skoki napięcia zasilania cewki.

   • Brak właściwej konserwacji i przeglądów okresowych.

Jeśli jednak zawór jest poprawnie dobrany, zasilany i konserwowany, ryzyko awarii jest znikome.

8. W jaki sposób można zidentyfikować pozycję zaworu (otwartą czy zamkniętą)?
   W niektórych modelach dostępne są wskaźniki położenia tłoczka lub diody LED w cewkach, które sygnalizują aktywację. W bardziej rozbudowanych systemach stosuje się czujniki położenia. Jeśli zawór nie ma wbudowanej diody LED, można to ustalić, sprawdzając napięcie na cewkach lub przeprowadzając kontrolę przepływu medium (np. poprzez manometr czy przepływomierz).

9. Czy zawory 3/3 z dwoma cewkami zużywają więcej energii elektrycznej?
   W trybie bistabilnym zawór nie wymaga stałego zasilania jednej cewki, by utrzymać pozycję – jest to główna zaleta. Zużycie energii rośnie tylko w chwilach przełączania zaworu lub gdy obie cewki są załączone krótko jedna po drugiej. W porównaniu z monostabilnymi elektrozaworami 5/2 czy 3/2, może to nawet oznaczać oszczędność energii w dłuższym okresie.

10. Co oznacza moc cewki 6,5W (lub 6,5VA)?
    Ten parametr określa ilość energii, jaką pobiera cewka podczas pracy (przy ustalonym napięciu). W przypadku prądu przemiennego (AC) moc podaje się w VA (woltoamperach), natomiast przy prądzie stałym (DC) – w watach (W). W praktyce oznacza to, że przy napięciu 24V DC cewka o mocy 6,5W pobiera prąd ok. 0,27A, a przy 230V AC pobór prądu będzie odpowiednio niższy, bo moc pozostaje na podobnym poziomie.

11. Jak często należy dokonywać przeglądów i wymiany uszczelnień?
    Częstotliwość przeglądów zależy od intensywności użytkowania, warunków pracy oraz rodzaju medium. Ogólnie zaleca się okresowe (np. co pół roku) sprawdzenie szczelności i funkcjonowania zaworu, zwłaszcza w aplikacjach krytycznych. W razie stwierdzenia pogorszenia parametrów (np. dłuższego czasu przełączania, syczenia wskazującego na wyciek), warto przeprowadzić diagnostykę i ewentualnie wymienić uszczelnienia.

12. Czy zawory 3/3 można stosować w strefach zagrożonych wybuchem (ATEX)?
    Tak, ale pod warunkiem, że dany model posiada stosowny certyfikat ATEX oraz jest wyposażony w cewki i elementy konstrukcyjne przystosowane do pracy w takich warunkach. Nie każdy elektrozawór 3/3 jest do tego przystosowany, dlatego warto sprawdzić w dokumentacji producenta oznaczenia ATEX. W środowiskach o wysokim ryzyku wybuchu wybór odpowiedniego zaworu jest kluczowy dla bezpieczeństwa.

13. Czy można regulować przepływ za pomocą elektrozaworu 3/3?
    Elektrozawory typu on/off, takie jak 3/3 bistabilne, zasadniczo służą do przełączania przepływu między stanem otwartym, zamkniętym lub przekierowanym. Nie mają płynnej regulacji przepływu – w tym celu stosuje się zawory proporcjonalne lub regulatory ciśnienia. Mimo to, w niektórych aplikacjach, przez szybkie przełączanie zaworu on/off i odpowiednie sterowanie PWM (modulacja szerokości impulsu), można uzyskać pewien efekt regulacyjny, lecz nie jest to standardowa praktyka.

14. Na co zwrócić uwagę przy doborze średnicy przyłącza (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4)?
    Głównym kryterium jest wymagany przepływ i ciśnienie w instalacji. Zbyt mała średnica może ograniczyć wydajność układu, z kolei zawory o większej średnicy bywają droższe i zajmują więcej miejsca. Zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty lub sięgnąć do wykresów przepływu i spadków ciśnienia, udostępnianych przez producenta.

15. Czy elektrozawory 3/3 od CPP PREMA nadają się do aplikacji z wodą użytkową?
    Wiele z nich tak, pod warunkiem, że korpus i uszczelnienia są zgodne z wymaganiami higienicznymi i że woda nie zawiera dużych ilości osadów mogących zablokować zawór. W przemyśle spożywczym i w instalacjach wody pitnej często stosuje się zawory ze stali nierdzewnej oraz uszczelnienia o atestach do kontaktu z żywnością. Zawsze należy sprawdzić w kartach katalogowych, czy dany model jest rekomendowany do wody użytkowej.

16. Jak postępować w razie zaniku zasilania?
    W zaworach bistabilnych po zaniku zasilania zawór pozostanie w ostatnio ustawionej pozycji. Jeśli jest to pozycja zamknięta – przepływ będzie zablokowany. Jeśli pozycja otwarta – przepływ utrzyma się. Z tego powodu warto uwzględnić w projekcie ryzyko związane z utrzymaniem danej pozycji w razie awarii zasilania i, jeśli to wymagane, wyposażyć układ w dodatkowe zabezpieczenia lub układ zasilania awaryjnego.

17. Jakie są korzyści z posiadania diody LED w cewce?
    Dioda LED sygnalizuje stan załączenia cewki. Ułatwia to diagnostykę – widać od razu, czy cewka otrzymuje zasilanie. Jest to szczególnie przydatne w większych układach, gdzie pracuje wiele zaworów jednocześnie. W przypadku braku działania zaworu można szybko stwierdzić, czy przyczyną jest brak napięcia czy ewentualna usterka mechaniczna.